Colf & Kolf

Klik op de afbeeldingen voor vergroting van de foto

Dat Nederland meer dan 350.000 actieve golfers telt weten veel mensen wel, maar dat Nederland twee stok-met-balspelen van eigen bodem kent is onbekend.

Colf is een spel dat gespeeld werd tot rond 1700. Het is een lange-baanspel, waarbij verscheidene spelers ieder voor zich, maar vaak wel in groepjes, met zo weinig mogelijk slagen een vooraf afgesproken doel probeerden te raken. Dat doel kon van alles zijn: een boom aan de horizon, de deur van een kerk of molen of eenvoudig een stok in de grond. Als laatste doel werd vaak, om begrijpelijke redenen, de deur van een herberg gekozen. Colf werd vooral in de wintermaanden gespeeld, als de landelijke bedrijvigheid op een laag pitje stond en de bal niet in het gewas kon zoekraken. De wintertafereeltjes op het ijs van oude meesters zijn wereldberoemd!
Het spelmateriaal bestond uit een soepele stok waaraan onder een stompe hoek een loden slagstuk, de 'slof', bevestigd was. De bal was gemaakt van gedraaid hout, later ook wel van leer dat via een ingewikkeld patroon was samengenaaid en gevuld met dierenhaar. In de Lage Landen kenden we enkele grote productiecentra voor leren ballen; stokken werden voornamelijk als huisvlijt of door de lokale smid of timmerman vervaardigd.


Jongetje van 3 jaar gaat colf spelen	Jongeman met een kolfstok	Boek Colf Kolf Golf

Kolf is het spel dat iets voor 1700 zijn intrede deed en het Colf al snel verdrong. Het is een korte-baanspel, waarbij spelers zich in kleine groepjes met elkaar maten op een daartoe aangelegde baan. Ook deze banen vinden we nagenoeg altijd in de directe nabijheid van een herberg of uitspanning. Het is onbekend waarom Colf zich heeft gewijzigd in Kolf. Zouden de uitbaters van de herbergen hier de hand in gehad hebben?
Om de teruggang van spelers een halt toe te roepen is op 13 mei 1885 de Kolfbond opgericht. Deze bond bestaat nog steeds (www.kolfbond.nl) en de oprichting heeft geholpen: de Kolfbond telt vandaag de dag ongeveer 550 leden, net zoveel leden als bij de oprichting. Tegenwoordig wordt vooral gekolfd in West-Friesland (= de kop van Noord-Holland) en op een baan in de stad Utrecht. De Kolfbond is de kleinste sportbond die is aangesloten bij het NOC*NSF.

Online museum
De historie van deze bijzondere sport is te zien op
www.golfgeschiedenis.nl, er zijn veel afbeeldingen vanaf 1200 te zien, bijvoorbeeld:

publicaties
liederen
prenten, tekeningen, gravures, aquarellen
schilderijen, tegels
sier- en gebruiksvoorwerpen
spelmateriaal, kolfprijzen

Is je belangstelling gewekt? Kijk dan snel op www.golfgeschiedenis.nl. Of koop mijn boek Colf Kolf Golf bij www.golfboeken.nl. Een populairwetenschappelijk boek uit 2016 van 80 pagina's, de prijs is 10 euro. Leuk als 'cadeauboekje'.

Do Smit