Henk Franken verzamelt alles over de Horeca in Bergen op Zoom

Ooit ben ik begonnen met het verzamelen van consumptiebonnen (zogenaamde 'Leut Neut bonnen') die ze bij ons in Bergen op Zoom met de carnaval gebruiken. Dat is een systeem waar ongeveer 60 verschillende cafés bij aangesloten zijn. Je koopt dan bonnen bij een willekeurig café en kan ze vervolgens bij al die andere deelnemende cafés inwisselen voor een consumptie. In de drukte van de carnaval is dat reuze handig voor de bezoekers en de kasteleins natuurlijk. Je hebt namelijk weinig of geen wisselgeld meer nodig en het tellen van die bonnen gaat veel sneller dan het tellen van geld. Zo kunnen dus op een kortere tijd veel meer mensen geholpen worden aan hun drankje.

Ze zijn nu 29 jaar bezig met dat systeem (elk jaar een andere bon) en aangezien in Bergen op Zoom veel dingen van de carnaval verzameld worden, worden ook deze bonnen verzameld. Zo ook ik dus op een gegeven moment. Wat ik toen niet kon vermoeden was dat dit wel eens een beetje uit de 'klauwen' zou kunnen gaan lopen. Gaandeweg kreeg ik namelijk ook wat andere consumptiebonnen van mensen en op een gegeven moment ook andere dingen van cafés, etc. in Bergen op Zoom.

Ik ben toen gaan proberen te achterhalen waar al die verschillende cafés ooit gevestigd waren, want van veel van die dingen die ik kreeg waren de cafés al lang gesloten. Al gauw kom je dan in de bibliotheek en bij de gemeentelijke archiefdienst terecht. Tot mijn verbazing was daar in eerste instantie helemaal niets te vinden, terwijl ik ondertussen al wel begrepen had dat er heel veel cafés en bars geweest waren. Op een gegeven moment heb ik het idee gekregen om zelf dan maar wat dingen uit te gaan zoeken.

Ondertussen ben ik tien jaar verder, zit met grote regelmaat in de gemeentelijke archiefdienst, heb al meer dan honderdvijftig oud kasteleins gesproken en ben daarmee aardig wat dingen te weten gekomen. Zo heb ik er bijvoorbeeld vier en een half jaar over gedaan om in het archief alle drankwet vergunningen die ze hebben door te spitten (vanaf 1881 t/m 1970). Hier heb ik ook een boek over geschreven van 300 bladzijden.

Momenteel ben ik al weer een half jaar bezig met het uitzoeken van bouwvergunningen. Daar hebben ze er ook veel van (vanaf 1867) en dus hoop ik weer meer te weten te komen. Daarna wil ik ook nog de kranten die ze hebben (vanaf 1856) door gaan nemen. Op deze manier (ook door middel van al de gesprekken die ik ondertussen heb gehad met verschillende mensen) heb ik een aardig beeld gekregen van de geschiedenis van de Bergse horeca. Ik heb nu informatie vanaf ongeveer 1800 t/m nu. Er zijn mij ondertussen al meer dan 750 verschillende namen en meer dan 400 locaties bekend van herbergen, bierhuizen, cafés, bars en hotels. Van sommige heb ik informatie die nog veel verder terug gaat dan 1800. Aardig wat dus kan ik wel zeggen.

Buiten die 'informatie' probeer ik ook zo veel mogelijk 'tastbare' dingen te pakken te krijgen. Dat lukt ondertussen ook wel aardig. Op dit moment heb ik 14 ordners vol met brieven, foto's, rekeningen, etiketten van luciferdoosjes, etc. Daarnaast nog enkele vitrinekasten vol met glazen, asbakken, balpennen, aanstekers enzovoorts (allemaal met logo's van Bergse horeca). Ook heb ik ondertussen enkele uithangborden te pakken kunnen krijgen van cafés die al vele jaren geleden gesloten zijn (de oudste is van 1959). De oudste dingen die ik heb zijn van 1858!

Al bij al is het een hobby geworden waar ik gemiddeld toch wel minstens 10 uur per week aan besteed. Gedurende die tien jaar aardig wat uurtjes! Het leuke is dat ik ondertussen ook met regelmaat andere mensen kan helpen met informatie over een cafeetje waar bijvoorbeeld hun ouders in hebben gezeten. Ook heb ik al enkele keren lezingen gegeven over dit onderwerp. Aangezien ik er nog steeds heel veel plezier aan beleef en, geloof het of niet, ook nog steeds nieuwe dingen te weten kom, blijf ik er voorlopig nog lekker mee doorgaan.

Ik ben dan ook nog altijd op zoek naar alles wat te maken heeft met café's uit Bergen op Zoom, deze plaats is n.l. heel lang een belangrijke legerplaats geweest, uiteraard met vele militairen en het bijbehorende cafébezoek. Wellicht is dit de reden van de vele horeca in deze stad.

Waarschijnlijk is er veel verspreid over het gehele land en ik zou dit graag willen toevoegen aan mijn verzameling. Mocht u iets op het spoor komen dan ontvang ik graag een berichtje per e-mail: