Vrachtauto's gemaakt van verfroerhoutjes

Ongeveer 1985 toen mijn dochtertje 5 jaar was had ik een klein beertje gekocht en daar zat een uitvouwfoldertje bij. En daarin stonden wat accessoires die je kon kopen zoals een wipje, stoeltjes bankje etc. allemaal speeltjes voor bij die beertjes.
Op een gegeven moment liepen we door V&D en lag er in een bak allemaal speelgoed in de opruiming. Ook een wipje wat bij die beertjes hoorde. Ik weet niet meer wat het kostte maar het was goedkoop genoeg en ik heb het gekocht. Zij was er blij mee.
Thuis gekomen bekeek ik het stukje hout en vroeg mij toch af hoe het mogelijk was dat ze voor een dergelijk summier stukje speelgoed toch zoveel geld (originele prijs) durfde te rekenen.
Het wipje was slechts een klosje rondhout met een gleufje en daarin een stokje met aan het uiteinde een klein dun plakje triplex van 3 mm met op de hoeken een miserabel stukje papier wat als armleuning en leuning moest dienen, zodat het een zitje moest voorstellen. Ach, mijn dochter was er blij mee en de opruimingsprijs was tenslotte nihil.

Zo gebeurde het dat ik in een periode erna de schuur ging opruimen en allerlei restanten hout tegenkwam. Gelijk dacht ik aan het foldertje en ik vond dat het zonde zou zijn om van dat hout niet iets te maken en het zomaar weg te gooien.
Al snel brainstormde ik en zag in mijn gedachten wat ik allemaal kon maken. Nu was ik niet zo'n kunstenaar in maken, maar uiteindelijk heb ik een boxje gemaakt met de spijlen van satéprikkers, een klein draaimolentje met vier bakjes en uit een ladekastje, waarvan het hout van de laatjes nog mooi echt blank waren, een glijbaantje gemaakt. Zelfs een reuzenrad met een slinger aan de zijkant zodat hij ook kon draaien. En als laatste een bolderwagentje. Mijn dochter speelde er graag mee.

Maar ik heb ook een zoontje. Die was ongeveer 7 en die ging natuurlijk ook vragen, "pappa wanneer maak je iets voor mij?" Ja, en daar sta je dan als vader. Hij is een echte jongen die wel met poppen speelde (toen de HE-MAN figuren) maar als jongen ging zijn interesse toch uit naar.....auto's. Dus ik zei "ja, ik kan proberen om een auto te maken". Maar ik dacht wel bij mijzelf hoe?
Ik zocht in de schuur weer naar wat oud hout en vond wat. Nu moet ik vertellen dat mijn zoontje indertijd al heel veel Lego had. Van baby af aan kochten we dat al en ook omdat mijn vrouw ooit bij de Marbon had gewerkt en Marbon als leverancier van de plastickorrels fungeerde voor de Lego konden we zeer goedkoop Lego kopen. Dus ik zocht naar wat wielen van technisch lego om wielen te kunnen maken en zocht ook een stukje stuurinrichting.

Uiteindelijk heb ik dat kleine stukje stuurinrichting nagemaakt, uitgezaagd met de figuurzaag en ook voor de wielen had ik met een potlood de omtrek op hout afgetekend en uitgezaagd. In elkaar gezet en het bewoog. En vanuit "dit kleine stukje" onderdeel heb ik de trekker van de dieplader opgebouwd.
Opgemerkt dient te worden dat ik deze trekker geheel op gevoel heb gemaakt. Het chassis, wat de naam chassis niet waard is, heb ik direkt op een stukje multiplex getekend en uitgezaagd. Met aan de achterkant het idee om er dubbele achterwielen op te zetten.

Zoals ik al zei de wielen van Lego werden plat neergelegd op een zelfde stuk multiplex en rondom getekend en er werden er 6 uitgezaagd. Deze aan de stuurinrichting en aan het chassis en daar stond de onderkant. Heel summier maar het stond er. Ja, en dan moet je verder want er moet natuurlijk ook een cabine op. Dus dunner triplex van 3 mm gepakt voorkant, achterkant, zijkanten en dak getekend en uitgezaagd. Natuurlijk eerst de ramen uit de voorkant en zijkanten gezaagd.

Bodem op het chassis. En denken hoe het van binnen moet. Niet te moeilijk Jan dacht ik. Stoelen werden weer gemaakt van het multiplex met een plakje op de grond en een rechtop voor de leuning. Het stuur werd een rondje met in het midden een cocktailprikkertje (tandenstoker). Alles gelijmd en de cabine was klaar. Cabine op het chassis met de wielen en warempel er stond een vrachtauto. Omdat ik in het verleden heel veel bouwpakketten van Amerikaanse vrachtauto's heb gemaakt van het merk AMT schaal 1:24, zoals Mack, Peterbilt etc, moesten er natuurlijk ook twee uitlaten bij aan de hoeken van de cabine. Ook die erop. Trapje aan de achterkant, twee tandenstokers als antennes en klaar was de truck.
Hij was duidelijk herkenbaar als truck maar had een nadeel voor mijn zoontje, hij kon er niet mee spelen want hij kon niet rijden. Ik heb hem uitgelegd dat het maken van een auto toch wel wat anders was dan een speeltje voor de poppen. Ik heb hem er verder niet meer over gehoord want hij was en is geen zeurder van "ik ook".
Maar ik vond het eigenlijk wel grappig en vond dat er eigenlijk wel een oplegger of iets achter moest. Dus uit verveling ben ik een oplegger in de vorm van een dieplader gaan maken. Toen moest er weer iets op de dieplader. Na lang denken moet dat zwaar transport worden natuurlijk. Ik maakte een helikoptertje en die kwam erop (inmiddels gesneuveld). Het stel was kompleet.

En eigenlijk is dat het begin van de hobby. Dan ben je eigenlijk niet meer te stoppen. Toen kwam de touringcar ofwel de bus. Deze is geheel uit 5 mm triplex gemaakt. Ook deze bus is direkt op het hout getekend en uitgezaagd zonder vooraf uit te tekenen en te berekenen. Ik weet dat ik over deze bus één week heb gedaan. Vijf volle werkdagen was ik toen vrij. En ik was lekker bezig. Ook hier is het stuur nog slechts een dicht schijfje en de stuur-as een tandenstoker. Er zitten 3 schuifdaken in, achter in de bus twee dinettes, een keukentje met gootsteen en kraan en kookplaat en ook een wc met pot en toiletrol. En de wielen waren net als de vorige modellen massief. Later heb ik ze veranderd.

Je voelt je meester in het bouwen en ik had nooit gedacht dat ik zoiets zou kunnen. Tenslotte had ik nog nooit een figuurzaag in mijn handen gehad behalve misschien een keer op de lagere school. En dat was toch weer een tijdje terug. Maar het bekende hek is van de dam en je wilt meer. Er moest er nog één komen maar deze werd wat meer gedetailleerd. Betere onderkant en gelijk dan maar 4 voorwielen die sturen. En die stuurinrichting nog gelijk aan die van de dieplader, dus die nagemaakte van Lego, maar dan dubbel. Alleen stuurden de dubbele voorwielen onafhankelijk van elkaar.

Het wordt nu wel een heel lang verhaal om alle details te gaan opnoemen die ik bij deze wagen veranderde. Maar zonder enige ervaring tekende ik dus nog steeds direkt op het triplex en zaagde het uit. Ik zaagde nog steeds alles op gevoel en uit "de losse hand". Maar die werd meteen moeilijk, het werd een trekker oplegger combinatie waarvan bij de trekker de deuren open konden en een beter interieur etc.

Maar toen gebeurde er iets wat alle modellen daarna totaal veranderde. Ik wilde boven de achterwielen van de trekker (truck) spatborden hebben want die open wielen vond ik niks. Dus ik zocht iets wat ik kon gebruiken. Ik zag een verfroerhoutje liggen en hield dat bovenop de achterwielen die inmiddels van dubbellucht waren voorzien (twee wielen naast elkaar). Het houtje bleek mooi dezelfde breedte te hebben als de beide wielen. Alleen ik kon niet in een ronding het hout buigen. Dus ik besloot gewoon een lang recht deel te maken en aan de voor en achterkant een kort deel er aan te plakken. En zo gebeurde het dat ik aan beide zijden mooie spatborden had.
Maar de verrassing zit hem in het feit dat toen ik deze houtjes aan het zagen was ik ontdekte wat een fantastisch materiaal het was. Het was massief, stevig en je kon het heel fijn zagen. Toen ging alles in een stroomversnelling. Ik maakte de cabine los (dat kon omdat ik deze cabine met pen en gat in elkaar had gezet) haalde het dak eraf en de deuren eruit. Maakte kleine deurkrukken "in de deur", maakte een "open stuur" zoals een echt stuur er uit ziet. En maakte bewegende ruitenwissers. En ook de spiegels kunnen draaien. Allemaal achteraf.
Toen de truck klaar was kwam er een oplegger achter waarvan alle kleppen open kunnen. De plankendragers maakte ik weer uit de roerhoutjes juist omdat je zo ontzettend klein en fijn kon zagen. Uiteindelijk was dat toch wel de wagen die ik wilde. Mijn vrouw maakte het zeil erbij en heb toen ook nog een klein heftruckje gemaakt omdat ik ooit heftruckchauffeur ben geweest, bij Van Gend & Loos en ook bij de Marbon. Deze trekker oplegger combinatie heeft ongeveer 800 onderdelen.

Als buschauffeur vond ik in de bus een onderhoudsboek van een dragline, waarin allemaal onderhoudschema's stonden. Op de voorkant van dat boek stond een kleine afbeelding ter grootte van een luciferdoosje van de dragline. Nou je voelt hem al, die ging ik namaken.
Alleen de moeilijkheid van dit model waren de "rupsbanden" nou die heb ik ook gemaakt. Ook alle schakeltjes direkt getekend op 5 mm triplex (aan een lange strook) en dan apart uitgezaagd. Ik heb ze laten scharnieren door middel van tandenstokers. Waarvan de buitenste gaatjes uiteraard krap zijn en de binnenste ruim anders kunnen ze niet scharnieren. Overigens kan deze natuurlijk ook niet rijden. Uiteindelijk heb ik de helikopter van de oplegger gehaald en daarvoor in de plaats de dragline.
Toen vond ik triplex toch niet zo'n lekker materiaal en zocht naar iets wat massiever was. Ik had een stukje Balsahout liggen en dat was ook 5 mm dik. Daar heb ik toen de cabine van gemaakt van de tankauto. Alleen de cabine, de rest, zoals interieur en andere onderdelen heb ik van het zelfde materiaal gemaakt als de wagen met zeil.

Ik wist hoe mooi en fijn ik kon zagen dus heb ik een compleet bewegende stuurinrichting gemaakt die ook het stuur in de cabine laat draaien. Maar het balsahout was het niet helemaal, veel te zacht, maar ik had wel de trekker gemaakt. Ook hier moest een oplegger achter komen. Omdat ik een goed maatverhoudinggevoel heb had ik met veel maten een mazzel. Ik had een stuk pvc-regenpijp liggen en deze was 70 mm en even breed als de trekker. Dus de gedachten kwamen bij mij op om een tanker er achter te maken.
Maar ja alles is van hout en de pijp is van pvc, hoe rijm je dat. Liep ik een keer door de bouwmarkt en kwam langs een stelling waar ze plakfineer hadden hangen op de rol in een behoorlijke breedte. Dat was het. Gekocht en thuis de pijp op lengte gezaagd, fineer in lengtes gesneden, de pijp en de stroken fineer met bisontex ingesmeerd. Toen de stroken op de pijp plakken, en de laatste strook paste er qua breedte precies(!) in. Voor en achterkant een ronde dop op gemaakt en ik had een dichte tank. De rest was een kwestie van aanpassen en afmaken.

Zoals ik zei reed ik destijds op de bus en er waren veel collega's die vroeger vrachtwagenchauffeur zijn geweest en waar ik mee praatte over mijn hobby en je neemt eens wat mee om te laten zien. Toen kwam de vraag "hé Jan maak er eens een voor mij". Nou dat was makkelijker gezegd dan gedaan. Ik vertelde hierboven al, ik maakte alles uit de "losse hand" en had dus niets op papier staan.
Ik ben toen de trekker van de oplegger met zeil (netjes) gaan slopen. Want ik dacht ja als ik er nog meer wil maken is het eigenlijk wel handig als je de maten op papier hebt staan. Dat heb ik dus gedaan en alles nagemeten en opgeschreven. Maar toen dacht ik gelijk als ik verder wil bouwen is het misschien beter als je er bouwtekeningen bij hebt.

Toen heb ik de laatste trekker-oplegger-combinatie gemaakt met het merk HISTOR erop.
Deze combinatie is voor zover mogelijk "geheel" gemaakt uit de verfroerhoutjes. Ik lijm de houtjes als een soort parket verspringend aan elkaar en schuur dan met de vlakschuurmachine de Histor merkjes eraf. Doch bij het verlijmen en schuren heb ik voor beide kanten op één houtje het merk intact gelaten. Ook op de spoiler van de cabine is een deel van het houtje verwerkt waar het merk Histor op staat.

Verder is er in verwerkt, diverse diktes aan rondhout voor uitlaten en cardanaandrijving, tandenstokers voor de antennes, de puntjes van de tandenstokers voor de bewegende mechanismen zoals van het stuurmechanisme en de ruitenwissers, tandenstokers voor de bullbar aan de voorkant, sporten voor het trapje op de cabine, stukjes rondhout voor de luchtbalgen/vering.
Verder kan er bewegen, deuren deurkrukjes, spiegels draaien, stuurinrichting en het stuur draait mee, ruitenwissers, stoelleuningen in slaapstand, kastdeur in cabine, opklapbedje en de achterdeuren van de oplegger. Overigens alle modellen kunnen NIET rijden. Hoe klein ik het ook kan maken dát was té klein. Komt misschien nog.

Later heb ik een computer aangeschaft en heb ik in de jaren 1986 - 1988 met behulp van DR HALO III alle bouwtekeningen getekend die ervoor nodig zijn om de truck te bouwen, evenals een kompleet boek met bijbehorende bouwbeschrijving. Alles tezamen is het een heel dikke multomap vol. De tekeningen zijn allemaal gemaakt in explodedviews, je kent dat wel van die uitgerekte tekeningen.
Ook voor de tekeningen op de computer geldt dat "alles" op gevoel op het scherm is getekend. Dus het wiel moest bijvoorbeeld in verhouding zijn tot het chassis en de rest. Je ziet wat een mens allemaal kan, nog nooit een figuurzaag in mijn handen gehad en ook nog nooit een technische opleiding gehad laat staan in technisch tekenen.
Jammer alleen dat ik met de huidige computers niet meer kan werken met DR HALO III. Ik heb alle tekeningen op schijf en zou het liefst weer verder willen. Overigens DR HALO kan je vergelijken met PAINT alleen het werkt iets anders.
Tot slot. Ik heb in het begin alleen oude Skill boormachine gebruikt en die in de hand vastgehouden en zonodig de gaatjes geboord waar nodig. Later kocht ik op de najaarsmarkt in Hoorn een kolomboormachine. Toen ging het boren van zoveel gaatjes b.v. in de wielringen (12 per ring) een stuk makkelijker. En als laatste machine heb ik alleen vlakschuurmachine gebruikt om de merkjes van de houtjes te schuren. Dat ging sneller dan met de hand. En als laatste en belangrijkste DE FIGUURZAAG en verder geen machines.
Nou uiteindelijk een heel verhaal. En zoals iedereen kan je wel doorgaan met vertellen maar dit is voor mij een kompleet overzicht hoe het is ontstaan tot wat het nu is.