Afrikaanse handelskralen
 |
In 1987 leerde ik in Nederland een Afrikaanse man kennen. We hebben lang samengewoond en 2 zonen gekregen. Pas in 1999 ben ik voor het eerst samen met mijn vriend naar Afrika gegaan, naar Togo. In 2002 gingen we opnieuw naar Afrika en kocht ik mijn eerste kralensnoeren op een marktje.
Ik vind dat Afrika iets met je doet, of het doet helemaal niets met je. Ik werd meteen helemaal verliefd op het land en de cultuur. Ik vond Afrika geweldig. In 2004 ging ik samen met een vriendin op vakantie in Afrika. |
|
En in 2006 ontstond het plan om te proberen iets te gaan doen met Afrikaanse handelskralen. Ik ben op het vliegtuig naar Afrika gestapt, dit keer met het boek "The bead is constant" op zak.
Dit boek is in 2003 uitgegeven door de universiteit van Ghana. In het boek staat de geschiedenis van de handelskralen, maar er staan ook dragers, importeurs en producenten van kralen in het boek. Met het boek in de hand ben ik op zoek gegaan naar de mensen en kralen uit dit boek.
|
 |
 |
Aan de hand van de namen, de foto's en de omschrijving van de stad, wijk en het huis heb ik een paar mensen terug weten te vinden. Ik heb onder andere mevrouw Felicia Terko Ayertey gevonden. Zij is de koningin moeder van een familie van kralenmakers. Zij heeft haar eigen kralenfabriek. Kralen zijn altijd een belangrijk deel van haar leven geweest, aan de vele kettingen en armbanden die ze op de foto links draagt kun je haar status aflezen.
Die foto staat mijn boek, ik heb haar gevraagd of ze haar handtekening in het boek wilde zetten. Ze schaamde zich dat ze dat niet kon, ze heeft nooit leren lezen en schrijven. De taxichauffeur heeft toen haar naam erbij geschreven en de krabbeltjes eronder zijn van mevrouw Felicia Terko Ayertey. |
In eerste instantie was het mijn bedoeling om een eigen bedrijfje te beginnen in de in- en verkoop van kralen en in het organiseren van workshops om zelf kettingen te maken van originele Afrikaanse kralen. Daarnaast houd ik mij bezig met andere creatieve ideeën uit West-Afrika en heb die vertaald naar workshops. Zo is er een workshop voor het verven of bedrukken van een shawl, maken van een vaas of tas van rubber afkomstig van autobanden, maken van speelgoed/muziekinstrumenten van afvalmateriaal en bogolan schilderen.
Als ik de kans krijg ga ik graag terug naar Afrika om te zoeken naar kralen, maar het wordt steeds moeilijker om ze te vinden.
Ik ben in 2008 en 2009 nog terug geweest als begeleidster van een jongerenproject. Dan ga ik het liefst op zoek op hele kleine vieze marktjes, daar kun je vaak nog de beste koopjes vinden. De workshops 'sieraden maken' doe ik nog steeds met veel plezier, maar niet voor de inkomsten. De kralen zijn in de aanschaf zo duur (zeker inclusief reis), dat ik de onkosten er niet uitkrijg. De meeste mensen zien niet hoe uniek deze kralen zijn. Ze kennen de geschiedenis en de waarde van de kralen niet.
Geschiedenis
Van de 15e eeuw tot begin 1900 werden vooral in Afrika kralen gebruikt als betaalmiddel. Ze werden gebruikt om bijvoorbeeld goud, ivoor en slaven te kopen. De naam Trade beads of handelskralen wordt gebruikt voor antieke glazen kralen in allerlei vormen en kleuren. Eigenlijk zijn de kralen ook weer antieke replica's van oude Arabische mozaïekkralen. De kralen werden vroeger gemaakt door de Venetiaanse glasblazers. Ook in Tsjecho-Slowakije, en in Amsterdam werden handelskralen gemaakt. De kralen werden door de Afrikanen zoveel mogelijk gedragen, zodat iedereen kon zien hoe rijk ze waren. Zelfs baby's dragen al kralen, daarmee laten ouders zien dat ze kralen kunnen betalen. Bij meisjes worden snoeren om de taille geknoopt om aan te geven dat het een meisje is. |
 |
 |
Nieuwe kralen
In 2006 heb ik een bezoek gebracht aan Cedi Beads in Ghana. Van dit bezoek heb ik een klein boekje gemaakt. Cedi Beads is een producent van kralen van gerecycled glas. In het boekje staan foto's van het hele productieproces. Hoe het glas eerst wordt kort gestampt en gemalen. Het gemalen glas wordt weer in mallen gedaan. De mallen maken ze zelf van klei. Daarna worden ze in een oven gezet zodat het glas weer smelt en er kralen ontstaan. Als het glas nog heet is wordt er een gaatje ingeprikt. Als ze afgekoeld zijn worden de kralen met water en zand gepolijst. De kralen van de groene armband hiernaast zijn gemaakt van bierflesjesglas. |
Millefiori
Millefiori wil eigenlijk zeggen 1000 bloemen. Vooral de Venetiaanse glaskunstenaars waren zeer bedreven in het maken van Millefiori glaskralen in hele mooie kleuren. Ik kocht ook enkele van deze antieke kralen in Afrika, zie de foto hieronder. Toen ik een tijd geleden Millefiori handelskralen aangeboden zag op marktplaats sprong ik er direct bovenop. Ik vergat echter te vragen of het oude kralen waren en dat stond er ook niet bij vermeld. Toen ik de kralen ontving bleken het allemaal helemaal nieuwe kralen te zijn. Ik was best teleurgesteld, maar het zijn toch gewoon mooie kralen, zie de foto hieronder.
 |
 |
 |
| Oude Millefiori glaskralen |
Nieuwe Millefiori glaskralen |
|
Van een Senegalese muziekgroep die op tournee door Nederland ging kocht ik bovenstaande kettingen. De 3e ketting heeft zelfs stokjes van bloedkoraal.
Suze Kersbergen
Door Hannie van Duijnhoven, secretaresse van de afdeling Zuid-Nederland
van De Verzamelaar
|
