Zandlopers
Klik op de afbeeldingen voor vergroting van de foto of extra foto's
De zandloper of uurglas is een instrument voor tijdmeting, maar ook het symbool van de vergankelijkheid. Na de zonnewijzer, waterklok en klepsydra, kwam als vervanger van de klepsydra
(letterlijk vertaald: watersteler) de zandloper in beeld. Vermoedelijk in het begin van de jaartelling was hiervan reeds sprake, andere bronnen vermelden de middeleeuwen als start-moment.
Als eerste gedateerde bewijs is een fresco uit 1338 in Siena nog in gave staat te bewonderen.
Op zeilschepen was de zandloper van bijzonder belang als meting van de tijd. Dag en nacht werd de zandloper bediend om de dagdelen te meten (wachtlopen van 6 x 4 uur). Ook werd een zandloper gebruikt voor het bepalen van de snelheid van het schip met behulp van log en lijn met knopen. De knopen werden bij het overboord zetten van het log geteld, waardoor de snelheid kon worden gemeten.
Zandlopers worden nog altijd gebruikt als tijdmeting. De meest bekende uitvoeringen zijn nog steeds te koop voor het koken van eieren, ook in de moderne keuken.
De polsteller uit de verpleging is ook zo'n kleine zandloper die vroeger gebruikt werd, maar nog niet helemaal uit de praktijk verdwenen is. Als hulpmiddel voor kinderen bij het tanden poetsen vindt het nog een toepassing en dan zijn er natuurlijk ook nog de spelletjes, zoals crossword, rummikub en ga zo maar door.
|
|
|
Een zandloper bij:
spelletjes |
boeken |
Postzegels |
Verzameling
De verzameling telt op dit moment ca. 5800 zandlopers en een aantal van bovengenoemde zaken, alles opgesteld in mijn kijkkamer.
Zandlopers:
grote, kleine in allerlei verschillende maten en verschillende tijdsaanduidingen. Ik ben in het bezit van 2 zandlopers, welke beide exact 24 uur lopen. Ik heb ook een zandloper, welke slechts 11 mm hoog is en die slechts 6 seconden loopt.
Kijkkamer
Voor belangstellenden is mijn kijkkamer na telefonische afspraak te bezoeken.
Theo Adriaanse
Verzamelaar van zandlopers
Isabellastraat 69
4901 JP OOSTERHOUT NBr
Tel. +31 - (0) 162 - 426419
Website: www.zandlopers.nl
E-mail:
|
 |
In de kijkkamer is veel te zien |
Zandlopers komen onder andere voor op:
- Bidprentjes
- Boeken
- Ex Libris
- Grafzerken (foto's)
- Gravures
- Kinderspelletjes
- Klokken
- Legpenningen
- Memento Mori's
|
- Posters
- Postzegels
- Prentbriefkaarten
- Reclame
- Schilderijen
- Spellen
- Telefoonkaarten
- Toepassingen met zandloper
- Vrijmetselarij
|
Vergankelijkheid
Als symbool van de vergankelijkheid komt de zandloper regelmatig voor.
Memento Mori
De verwijzing naar de korte tijd die wij leven, wordt uitgebeeld met de vanitas symbolen zoals doodshoofd, zeis, zeepbel, gedoofde kaars en vaak de zandloper. Vadertje Tijd, afgeleid van de Romeinse god Kronos, de vader van Jupiter en god van de landbouw (zandloper en zeis), kom je regelmatig tegen. In de kunst op prenten en schilderijen, bidprentjes, penningen en ook op oude grafzerken.
|
|
|
Zandloper op een klok |
Ex Libris |
Memento Mori |
Er staat een artikel over deze hobby in: De Verzamelaar (nummer november/december 2016)
Theo is geïnterviewd in het radioprogramma "Gezond en wel":
|