Ex librissen

Klik op de afbeeldingen voor vergroting van de foto of extra foto's

Theo met zijn verzameling Theo's eigen ex libris

Ex libris wil zeggen uit de boeken of bibliotheek van. Het is een eigendomsmerk dat voor in boeken wordt geplakt, gedrukt of gestempeld om aan te geven wie de eigenaar is van het boek. Theo Adriaanse had al al een paar ex librissen in zijn verzameling zandlopers zitten toen een kennis van hem op de computer een eigen ex libris voor hem ontwierp. Die attendeerde hem er op dat er volop ex librissen met zandlopers waren, maar dat viel Theo toch wat tegen. Die kennis had een opdracht gekregen om voor iemand een ex libris te ontwerpen en daarom maakte hij er voor Theo ook maar gelijk een. Theo heeft wel een paar afdrukken van zijn eigen ex libris, maar hij heeft hem nooit als zodanig gebruikt.

Ex libris van Maria Marques Ex Libris van Iain Boyd Ex Libris met zandloper

Stempels of stickers van scholen en bibliotheken zijn in feite ex librissen en ze worden ook door Theo verzameld. Hij zag eens op een rommelmarkt een map liggen die halfvol was met ex librissen, 6 daarvan waren met een zandlopers. Hij kocht de hele map. Deze map bleek een bijzondere aanvulling op zijn verzameling te zijn. Hij bevatte correspondentie van een Belgische mevrouw Maria Marques die ex librissen verzamelde en ze zelf ook ontwierp. Zij ruilde de door haar ontworpen exemplaren met een mede verzamelaar uit Nieuw Zeeland. De map bevatte niet alleen de ex librissen maar ook de bijbehorende correspondentie.

Inmiddels heeft Theo zo’n 800 ex librissen zonder zandloper in zijn verzameling. Het grootste deel van zijn verzameling zit in 5 mappen die helemaal vol zitten. Ex librissen zijn over het algemeen niet erg groot. Soms kunnen er wel 20 op een pagina. Ongeveer 30 exemplaren heeft hij in fotolijstjes zitten en verder heeft hij een aantal oude en moderne boeken met ex librissen.

Het oudste ex libris in de verzameling van Theo dateert ongeveer uit 1800. Het zit nog in een boek. Als Theo een boek met een ex libris toevoegt aan zijn verzameling dan laat hij de ex libris in het boek zitten. Hij gaat ze er niet uitscheuren om ze in een map te doen. Het boek waar de oudste ex libris in zit is ouder, maar hij vermoedt dat de ex libris later aan het boek is toegevoegd.
De oudst bekende ex librissen dateren uit 1470-1480 (kort na de uitvinding van de boekdrukkunst circa 1455). Vaak bevat een ex libris een afbeelding van een familiewapen, een monogram, een hobby, of een beroep en het moet de naam van de eigenaar bevatten. Soms bevat het een persoonlijke spreuk of motto.
Ambachtslieden en kunstenaars werden ingehuurd om een persoonlijk ex libris te ontwerpen. Er zijn allerlei technieken gebruikt om ze te ontwerpen.
Er wordt onder andere gebruik gemaakt van houtsnede, kopergravure, lithografie, cliché, ets, lino, steendruk, zeefdruk. Het zijn kleine kunstwerkjes. Eerst werden ze vooral gebruikt door adelen en de geestelijkheid in waardevolle boeken.

Het oudste ex libris uit 1800 Ex librissen gemaakt door Anton Pieck Een ex libris in kleur


In de 19e en 20e eeuw was het verzamelen van ex librissen heel populair. Daardoor ontstond ook de massaproductie van ex librissen. Anton Pieck heeft er 10 verschillende gemaakt. De afbeeldingen werden verkocht in doosjes met misschien wel 50 plaatjes, maar ieder doosje had maar 1 soort. Daardoor moest de verzamelaar 10 doosjes kopen of ze ruilen om de verzameling compleet te maken. Bij deze ex librissen was een lege ruimte waar men zijn naam in kon schrijven, drukken, typen of stempelen. Deze zijn zo massaal gemaakt dat ze nooit erg waardevol zullen worden. De verzamelaars zijn vooral op zoek naar oude unieke exemplaren die speciaal door kunstenaars gemaakt werden.

Als u nog iets leuks heeft voor deze verzameling kunt u contact met hem opnemen via 0162 - 426 419 of e-mail

Verzamelbeurs
Op 27 januari 2019 liet Theo Adriaanse een deel van zijn verzameling ex librissen zien op de verzamelbeurs in Eerde..


Door Hannie van Duijnhoven, secretaresse van de afdeling Zuid Nederland van De Verzamelaar Zie ook https://verzamelbeurseerde.nl/tentoonstellingenarchief


© www.moetjekijken.nl