Geschiedenis van persoonlijke postzegels in Nederland

Vanaf het moment in 2006 dat het mogelijk was persoonlijke postzegels te laten maken, ben ik ze gaan verzamelen. In eerste instantie waren veel postzegelverzamelaars niet enthousiast over dit 'maakwerk'. Maar langzamerhand gingen verzamelaars wennen aan de zegels en er ook de voordelen van zien.
Het Maandblad Filatelie gaf in 2022 een jubileumvelletje uit voor het 100-jarige jubileum. De Nederlandse Vereniging voor Thematische Filatelie (NVTF) gaf tien jaar eerder in 2012 een jubileumvelletje uit voor het 60-jarige jubileum.

Men kan er niet meer omheen dat de zegels populairder worden. Ik ben opzoek gegaan naar meer informatie over de kaders. Er zijn ondertussen 18 verschillende postzegel kaders uitgegeven.
De afbeeldingen op de zegels zijn zoveel mogelijk uitgezocht op een connectie met interesse voor de postzegel, zoals:

• postzegelverenigingen
• postzegelbeurzen in binnen- en buitenland
• postzegeltijdschriften

Sinds 1 mei 2006 is het mogelijk om door de Nederlandse Post (toen TNT Post, vanaf mei 2011 PostNL) geprinte persoonlijke postzegels te bestellen. Het zegelbeeld van deze persoonlijke postzegels bestaat uit een vast kader met daarop de tekst 'Nederland' en een aanduiding van de frankeerwaarde. Binnen dit kader is een blanco vlak waarop een eigen afbeelding of tekst geprint wordt. Dit vullen van het vlak wordt ook wel 'personaliseren' genoemd.
Deze zegels met een eigen afbeelding of tekst, aangeleverd door de koper en op de zegel geprint door de Nederlandse Post, kunnen gebruikt worden voor frankering van poststukken. Daarom moet elke persoonlijke postzegel beschouwd worden als een gewone gebruikszegel.

In clubbladen van postzegelverenigingen en in postzegeltijdschriften wordt regelmatig een verhaal vertelt verlevendigd met postzegels. Het is vaak een uitdaging bij een onderwerp passende postzegels te vinden. Maar met het toevoegen van persoonlijke postzegels, wordt de kans op een passende zegel veel groter. Afbeeldingen op oudere kaders worden regelmatig gebruikt, en van de actuele kaders kunnen zegels gewoon nog gemaakt worden.

In de loop der jaren zijn er verschillende kaders gebruikt met verschillende frankeerwaardes. In het volgende overzicht wordt een zo compleet mogelijke opsomming gegeven van de gebruikte kaders, met daarbij de periode dat elk kader te verkrijgen was.
De datum of jaar van introductie is in de meeste gevallen gemakkelijk te achterhalen omdat de Post van de meeste nieuwe kaders zelf een (algemeen verkrijgbare) variant heeft uitgegeven als 'introductiezegel'. De einddatum tot wanneer een kader verkrijgbaar was is minder makkelijk te achterhalen, en is daardoor niet voor alle varianten helemaal zeker. Alleen kaders met einddatum 'heden' zijn nu nog te maken. Kaders waarbij een einddatum staat, zijn niet meer te bestellen.

Vrijwel alle velletjes bevatten 10 zegels, in geval van afwijkende aantallen is dit in het overzicht aangegeven.

Mei 2006 - december 2006
Zegel met paars gestreept kader met aan de bovenzijde in grote letters de frankeerwaarde van € 0,39, met daarachter in kleine donkere lettertjes de landaanduiding. Alleen verkrijgbaar in gegomde velletjes.
Door de Postex wordt sinds 2006 een persoonlijke postzegel uitgegeven voor de jaarlijkse postzegelshow. In 2006 was de postzegelshow in Apeldoorn, maar deze is tegenwoordig in Barneveld.

Januari 2007 - december 2007
Hetzelfde kader maar met verhoogde frankeerwaarde van € 0,44. Vanaf september ook verkrijgbaar als zelfklevende zegels.
Ter gelegenheid van de 17e Internationale Briefmarken-Messe in Essen is in 2007 een zegel uitgegeven.

Januari 2008 - juni 2010
Volledig witte zegel met op 2 van de randen in grijze letters de landnaam en waarde aanduiding '44 eurocent'. Verkrijgbaar als gegomde velletjes, vanaf maart 2009 ook als zelfklevende zegels.
Afgebeeld een zegel van Motor Filatelisten Nederland, een vereniging waarvan de leden zich sinds 1987 bezig houden met het verzamelen van postzegels en aanverwante zaken met het thema Motorfiets. Sinds 2009 wordt de nieuwsbrief, die viermaal per jaar per post verstuurd wordt, voorzien van een persoonlijke postzegel met het nummer van de nieuwsbrief. Ook worden er jaarlijks 2 clubmiddagen gehouden, waar een hiervoor gemaakte clubmiddagzegel gekocht kan worden. Daarnaast zijn er bij deelname aan een evenementen en postzegelbeurzen diverse beurszegels gemaakt. Dit brengt het aantal door de MFN gemaakte persoonlijke postzegels tot eind 2022 op ongeveer 130 stuks.

Januari 2008 - augustus 2010
Volledig witte zegel met op 2 van de randen in oranje letters de landnaam en waarde aanduiding '44 eurocent'. Verkrijgbaar als gegomde velletjes, vanaf maart 2009 ook als zelfklevende zegels.
Ter gelegenheid van Antwerpfila in Antwerpen is in 2008 een zegel uitgegeven.

November & december 2008 - 2009
Volledig witte zegel met op 2 van de randen in fel rood/roze letters met groene tussenvlakken de landnaam en waarde aanduiding '34 eurocent', het gereduceerde tarief voor kerstpost. Alleen verkrijgbaar als zelfklevende zegels. Aan de gelijkmatige karteling is te zien dat de zegel een zelfklevende zegels is.
Postzegelvereniging De Loupe in Leusden heeft al veel zegels gemaakt.

Oktober 2009 - december 2010
Volledig witte vierkante zegel met op 2 van de randen in blauwe letters de landnaam en waarde aanduiding '44 eurocent'.
Het is voor particulieren nooit mogelijk geweest om deze postzegel te laten maken. Dit kader is alleen algemeen verkrijgbaar geweest met de tekst 'dag van de postzegel 2009' als uitgave van TPG Post. Daarnaast is het door de firma Hallmark gebruikt als postzegel ingesloten bij de door hen verkochte wenskaarten.

Gedurende het jaar 2010 is PostNL overgegaan van waarde aanduiding in (euro)cent naar categorie-aanduidingen. Voor normale (brief)post tot 20 gram binnen Nederland werd vanaf toen het tarief 1 gebruikt, voor kerstpost 'December'.  Daarvoor werden de persoonlijke postzegel kaders aangepast, maar niet allemaal op dezelfde datum.
De frankeerwaarde voor postzegels met tarief 1 was bij introductie 0,46 euro en is in 2023 gestegen tot 1,01 euro. Iedere postfrisse postzegel met aanduiding tarief 1 kan gebruikt worden voor verzending van brieven in Nederland tot 20 gram zonder bijplakzegels.

Juli 2010 - april 2018
Volledig witte zegel met op 2 van de randen in grijze letters de landnaam en waarde aanduiding 1, voorafgegaan door een streeppatroon om de lege ruimte door vervallen van het woord 'eurocent' op te vullen. Verkrijgbaar als gegomde velletjes, vanaf 2011 ook als zelfklevende zegels in rollen van 100 stuks.
Door de Nederlandse Vereniging voor Thematische Filatelie (NVTF) is ter gelegenheid van het 60-jarige bestaan een velletje met persoonlijke postzegels uitgegeven. Op het vel zelf waren 3 zegels afgedrukt.
Deze uitgifte is een semi-officiële uitgifte van PostNL (met als afbeelding een persoonlijke postzegel) met een oplage van 5000 stuks. Het vel is niet te koop geweest bij postkantoren en -agentschappen, maar kon wel bij Collectclub besteld worden.

September 2010 - ongeveer april 2012
Volledig witte zegel met op 2 van de randen in oranje letters de landnaam en waarde aanduiding 1, voorafgegaan door een reeks ruitjes om de lege ruimte door vervallen van het woord 'eurocent' op te vullen. Verkrijgbaar als gegomde velletjes.
De Philatelist in Geleen gaf een zegel uit ter gelegenheid van het 80-jarige bestaan in 2011.

November & december 2010 - 2017
Volledig witte zegel met op 2 van de randen in fel rood/roze letters met groene tussenvlakken de landnaam en waarde aanduiding 'December' voor het gereduceerde tarief voor kerstpost. Verkrijgbaar in gegomde velletjes en als zelfklevende zegels.
Door de Brievenbeurs Filamania in Gouda wordt regelmatig een beurszegel uitgegeven.

Januari 2011 - december 2012
Volledig witte vierkante zegel met op 2 van de randen in blauwe letters de landnaam en waarde aanduiding 1, voorafgegaan door een streeppatroon om de lege ruimte door vervallen van het woord 'eurocent' op te vullen. Verkrijgbaar als gegomde velletjes.
De Zuid-Hollandse vereniging van PostzegelVerzamelaars gaf ter gelegenheid van het 50-jarige jubileum een persoonlijke zegel uit. Bijzonder is het ronde 'feeststempel' met de tekst '50 jaar ZHPV 1963-2013' dat op de zegelafbeelding geprint is.

Januari 2012 - ongeveer juni 2014
Volledig witte zegel met op 2 van de randen in grijze letters de landnaam en waarde aanduiding 'Europa 1', voor verzending van (brief)post naar andere landen in Europa. Verkrijgbaar als gegomde velletjes van 10 stuks, met aan de zegel een tab met het blauwe Priority logo.
Op dit voorbeeld een afdruk van expeditie schip Willem Barentsz.

Januari 2012 - ongeveer juni 2014
Volledig witte zegel met op 2 van de randen in grijze letters de landnaam en waarde aanduiding 'Wereld 1', voor verzending van (brief)post naar landen buiten Europa. Verkrijgbaar als gegomde velletjes van 10 stuks, met aan de zegel een tab met het blauwe Priority logo.
Op dit voorbeeld de Sfinx van Gizeh in Egypte.

Januari 2013 - ongeveer april 2018
Volledig witte rechthoekige zegel met aan de onderzijde in blauwe letters de landnaam, 1x normaal en eronder in lichtere kleur gespiegeld. Daaronder rechts de waarde aanduiding 1. Verkrijgbaar als gegomde velletjes.
Postzegelvereniging De Snuffelaar in Wieringerwerf gaf ter gelegenheid van het 50-jarige jubileum in 2016 een persoonlijke zegel uit, op de zegel een man met een reuze vergrootglas in zijn handen.

Juli 2014 - ongeveer maart 2018
Volledig witte zegel met aan de onderzijde in donkerpaarse letters de landnaam, 1x normaal en eronder in lichtere kleur gespiegeld. Daaronder de waarde aanduiding 'Internationaal 1' , voor verzending van (brief)post naar alle landen buiten Nederland (geen onderscheid meer tussen binnen/buiten Europa). Verkrijgbaar als gegomde velletjes, maar nu van 10 stuks en zonder priority tabs. Postzegelvereniging Kennemer Postzegel Club (KPC) gaf ter gelegenheid van het 70-jarige jubileum in 2016 een persoonlijke zegel uit.

April 2018 - heden
Volledig witte zegel met aan de onderzijde in grijze letters de landnaam, en onderaan de linkerzijde de waarde aanduiding 1 in blauw. Verkrijgbaar als gegomde velletjes en als zelfklevende zegels in rollen van 100 stuks.
Postzegelmaandblad Filatelie bestond in 2022 maar liefst 100 jaar en heeft daarvoor dit velletje uitgegeven.

April 2018 - heden
Volledig witte zegel met aan de onderzijde in grijze letters de waarde aanduiding 'Internationaal', op de linker rand bovenaan de landnaam in grijze letters, en onderaan het cijfer 1 in oranje. Verkrijgbaar als gegomde velletjes van 5 stuks,met aan de zegel een tab met het blauwe Priority logo.
De zegel is uitgegeven door het Japanmuseum Sieboldhuis.

Augustus 2018 - heden
Volledig witte zegel met aan de onderzijde in gouden letters de landnaam, en linksonder de waarde aanduiding cijfer 1 in goud. Verkrijgbaar als gegomde velletjes van 5 stuks.
Postzegelvereniging Monster gaf ter gelegenheid van het 65-jarige jubileum een zegel uit. In 2009 is deze vereniging gestart met het uitgeven van persoonlijke postzegels in de serie Westlands Mooiste postzegels. In samenwerking met de kwekers van de mooiste bloemen, fruit en groenten zijn er inmiddels meer dan 20 verschillende postzegels uitgegeven in diverse andere kaders.

November & december 2018 - heden
Volledig witte zegel met aan de onderzijde in rode letters de waarde aanduiding 'December' voor het gereduceerde tarief voor kerstpost, en op de linker rand onderaan de landnaam in grijze letters. Verkrijgbaar als velletjes met zelfklevende zegels.
De Vereniging van Persoonlijke Postzegel Verzamelaars (VPPV) heeft als doel de belangstelling voor en de kennis van de persoonlijke postzegels te vergroten en het verzamelen daarvan te bevorderen. Ter gelegenheid van het 10-jarige jubileum is een kerstzegel uitgegeven. Door de VPPV zijn tot nu toe ongeveer 50 verschillende persoonlijke postzegels uitgegeven.

Daarnaast zijn er nog enkele exoten, zoals compleet zilveren zegels, maar omdat die geen filatelistische betekenis hebben zijn die hier buiten beschouwing gelaten.

Madelèn Essens met medewerking van VPPV

December 2022 herschreven voor de NVTF en in januari 2023 aangeboden aan Filatelie, maar in beide bladen niet geplaatst.
Daarom mijn verhaal op deze website, ik vind het veel te leuk om het artikel te delen.